Hộp số CVT

Đôi nét về hộp số CVT

Hộp số CVT (Continuously Variable Transmission) còn có tên gọi “hộp số có tỷ số truyền biến thiên vô cấp”. Hộp số vô cấp CVT có cấu tạo và nguyên lý làm việc đơn giản hơn so với các loại hộp số khác. Cụ thể, hộp số vô cấp CVT có nhiệm vụ:

- Giúp thay đổi lực kéo bằng cách thay đổi tỷ số truyền sao cho đảm bảo lực kéo từ động cơ đến bộ truyền lực chính với 1 suất tiêu hao nhiên liệu tối ưu nhất.

- Thay đổi chiều chuyển động của động cơ giúp ô tô đi lùi dễ dàng hơn.

Cấu tạo hộp số CVT

Hộp số vô cấp CVT hoạt động dựa hoàn toàn vào hệ thống dây đai truyền và luôn đảm bảo có đủ 3 bộ phận chính. Cấu tạo hộp số CVT bao gồm các bộ phận:

- Bộ truyền đai với 2 bánh Pulley chủ và bị động.

- Bộ điều khiển hộp số cùng các thiết bị chấp hành để thay đổi đường kính của 2 bánh Pulley.

- Cơ cấu đảo chiều chuyển động hộp số.

Ngoài ra, hộp số vô cấp còn có các bộ vi xử lý và bộ phận cảm biến, nhưng ba thành phần chính kể trên mới là các yếu tố then chốt để hộp số hoạt động suôn sẻ.

Tìm hiểu chi tiết hơn về cấu tạo hộp số CVT, có thể thấy hộp số CVT thay đổi tỷ số truyền bằng bộ truyền đai, trong khi đó tỷ số truyền của bộ truyền đai lại phụ thuộc vào đường kính của 2 bánh Pulley. Nếu như thay đổi đường kính của 2 bánh Pulley thì sẽ thu về được tỷ số truyền hoàn toàn khác nhau.

Hệ Pulley được điều khiển bởi bộ điều khiển hộp số với đường kính thay đổi chính là “trái tim” của CVT. Trong đó, mỗi Pulley đều đặt đối diện nhau và được tạo thành từ hai khối hình nón có góc nghiêng 20 độ. Một dây đai chạy trong rãnh giữa hai khối hình nón này có hình chữ V và làm từ kim loại.

Nguyên lý hoạt động của hộp số vô cấp CVT

Đi sâu vào phân tích quá trình hoạt động của hộp số vô cấp, quá trình biến thiên đường kính của vòng đai trong hộp số CVT diễn ra như sau:

- Khi hai nửa bánh đai tách xa nhau, đường kính làm việc của dây đai sẽ giảm xuống gần tâm.

- Với trường hợp đường kính làm việc của dây đai tăng lên phía xa tâm là kết quả của việc hai nửa bánh đai đóng lại gần nhau.

- Nếu một bánh đai tăng bán kính thì bánh đai còn lại sẽ giảm bán kính để giữ cho đai bám chặt.

- Khi hai bánh đai tạo ra vô số tỷ số truyền - tất cả các mức giữa hai điểm từ thấp đến cao là lúc bộ phận này thay đổi bán kính tương xứng với nhau.

Cụ thể, khi bán kính ở bánh đai chủ động nhỏ và bán kính ở bánh đai bị động lớn, tốc độ quay của bánh đai bị động sẽ giảm. Lúc này hộp số CVT tạo ra một “số” thấp với sức kéo lớn khiến tốc độ xe chậm lại.

Ngược lại, khi bán kính ở bánh đai chủ động lớn và bán kính ở bánh đai bị động nhỏ, tốc độ quay của bánh đai bị động tăng lên, khi đó tạo ra một “số” xe cao, tốc độ cao, sức kéo thấp. Như vậy, về mặt lý thuyết, một CVT có vô số "số" có thể chạy ở bất cứ tốc độ nào với động cơ của xe và có thể tạo ra bất cứ khi nào.